درس 2 

چشمه معرفت

توضیحات متن درس

بند 1

واژه های مهم: کنجکاوی: پرسشگری، ریزبینی/ کشف کردن: پیدا کردن.
نکته های ادبی: مراعات نظیر یا تناسب: «نوجوانی، کنجکاوی،خستگی ناپذیری» و «فراگرفتن، فهمیدن، کشف کردن» / سر زدن: کنایه از دیدار و بازدید، تجدید دیدار.

بند 2

واژه های مهم: نگاه های کنجکاوانه: نگاه های دقیق/ گوش و چشم دادن: با دقّت گوش دادن و با دقّت نگاه کردن/ دل دادن: دلبسته شدن، عاشق شدن/ روحم چنان غرق فهمیدن بود: روح و جانم لبریز درک کردن بود/ سر باز کردن: جاری شدن/ معرفت: شناخت/ چشمه های معرفت از درون من سر باز خواهند کرد: تمام وجودم پر از معرفت و شناخت خدا خواهد شد./ عظمت و جلال: مترادف.
نکته های ادبی: نگاه های تشنه: جانبخشی/ درس بزرگ طبیعت: تشبیه/ گوش، چشم، دل، روح: مراعات نظیر/ دل دادن: کنایه از «با تمام وجود توجّه کردن» چشمه های معرفت: تشبیه/ آبهای زلال و... فهم و دانایی: تشبیه/ آب، سرد، زلال، گوارا: مراعات نظیر/ کلاس شگفت آفرینش: تشبیه.

بند 3
واژه های مهم: غرقه: غرق شدن، فرو رفتن، در اینجا «محو و مبهوت شدن»
نکته های ادبی: نوازش لطیف آب: تشخیص/ آب، جوشش، چشمه، لطیف، خنکی: مراعات نظیر.

بند 4
واژه مهم: روحِ مُذاب: جانِ ذوبشده.
نکته های ادبی: تشبیه: آب به روح مُذاب تشبیه شده است./ آب، تازهنفس، جوان، زلال و نیرومند با گامهای استوار و امیدوار شتابان میرفت: جانبخشی/ دهانِ خشک زمین: جانبخشی/ نگاه های پژمردۀ درختان: جانبخشی/ درخت تشنه: جانبخشی/ رگهای خشکیدۀ جویهای مزرعه: جانبخشی/ کوچهباغهای مرده:
جانبخشی.

بند 5
واژه های مهم: آمین: برآوردهکن/ عظمت: بزرگی و شکوه.
نکته های ادبی: سبزه ها و کِشته های سیراب: جانبخشی/ شاخۀ دست: تشبیه / دعا میکردند: تشخیص. عبارتِ «درختان... شاخۀ دستهای خویش را به آسمان برافراشته بودند و دعا میکردند» با دو بیت زیر از مولوی ارتباط دارد:

این درختانند همچون خاکیان ** دستها بَر کرده اند از خاکدان
با زبان سبز و با دست دراز ** از ضمیر خاک می گویند راز

کودکان پر نشاط گلبوته ها: تشبیه/ نوجوانان امیدوار ذرّتها: تشبیه/ گوش نسیم: جانبخشی/ آمین میگفتند: تشخیص/ باغ و صحرا و درخت و بوته: مراعات نظیر/ رفاقت و خویشاوندی با ساقه ها: تشخیص.

بند 6

نکته های ادبی: نسیم مانند مادری مهربان: تشبیه/ نسیم بهاری... به کودکان خود ادب میآموزد: تشخیص/ کودک، جوان، نوزاد: مراعات نظیر/ تشبیه: نهالها به نوجوان و بوته ها به نوزاد تشبیه شدهاند./ احترام نهالها و بوته ها و وداع کردنشان: تشخیص/ خم شدن سر بوته ها برای وداع: تشخیص/ سبزه های معصوم: تشخیص/ تشبیه برگ سبز درختان به دفتری برای خداشناسی.

دکتر علی شریعتی (1356-1312 ه.ش):

نویسندۀ فرهیختۀ معاصر، فرزند استاد محمّدتقی شریعتی در سال 1312 شمسی در مَزینان خراسان به دنیا آمد. در رشتۀ جامعهشناسی و تاریخ ادیان به درجۀ دکترا دست یافت کتابهای «فاطمه، فاطمه است» و «کویر» و «اسلام شناسی» از آثار اوست.