درس 4 / با بهاری که می رسد از راه

قالب شعر: چهار پاره (دوبیتی های به هم پیوسته).

چهارپاره: به مجموع چند دوبیتی با قافیه های جداگانه که محتوای واحدی دارند، چهارپاره گفته می شود.

----------------              -----------------

----------------              -----------------

                        ****

----------------              -----------------

----------------              -----------------

                        ****

----------------              -----------------

----------------              -----------------

روشن و گرم و زندگی پرداز *** آسمان مثل یک تبسّم شد.

واژه های مهم: گرم: صمیمی/ زندگی پرداز: زندگی بخش، سرزنده و شاداب/ تبسّم: لبخند زدن.
دانش زبانی: آسمان: نهاد/ مصراع اول: مُسند.
نکته ادبی: آسمان به تبسّم (لبخند) تشبیه شده است.
معنا و مفهوم: [با فرارسیدن بهار] آسمان مانند لبخندی روشن، صمیمی و زندگی بخش، روشن شد (آسمان صاف و نشاط آور شد).

هر چه سرما و هر چه دلسردی *** پر زد آهسته از نظر گم شد

نکته های ادبی: تبسّم و گم: قافیه/ شد: ردیف/ پر زدنِ سرما: جانبخشی/ دلسردی: کنایه از ناامیدی و افسردگی/ از نظر گم شد: کنایه از تمام شدن و از بین رفتن.
معنا و مفهوم: سرما، افسردگی و ناامیدی مانند پرندهای پرواز کرد و آهسته از بین رفت. (اشاره به آمدن بهار دارد).

با نسیمی که زندگی در اوست *** باز چشم جوانهای وا شد

واژه های مهم: نسیم: باد ملایم/ وا شد: باز شد.
نکته ادبی: چشم جوانه: تشخیص/ مصراع دوم: کنایه از روییدن و شکوفا شدن.
معنا و مفهوم: نسیمِ زندگیبخش، دوباره جوانه ها و گلها و گیاهان را شکوفا کرد.

بر درختی شکوفهای خندید *** در کتابی بهار معنا شد

واژه های مهم: کتاب: در اینجا به معنی طبیعت و کتابِ زندگی و آفرینش است.
نکته های ادبی:«وا» و «معنا»: قافیه/ شد: ردیف/ خندیدن شکوفه: تشخیص/ شکوفه، درخت و بهار: مراعات نظیر.
معنا و مفهوم: شکوفۀ درخت خندید (باز و شکوفا شد) و در کتابِ آفرینش، بهار، معنا شد (جهان زیبا و سرسبز شد).

با بهاری که میرسد از راه *** سبز شو، تازه شو، بهاری شو

واژه های مهم: سبز شدن: تر و تازه شدن، رشد کردن.
نکته های ادبی: بهاری شدن: کنایه از شاداب و سرزنده شدن/ تشخیص: از راه رسیدنِ بهار.
معنا و مفهوم: تو نیز همراه با فصل بهار، شاداب و سرزنده شو (استعدادهایت را شکوفا کن).

مثل یک شاخه گل جوانه بزن *** مثل یک چشمه سار، جاری شو

واژه های مهم: جوانه زدن: سبز شدن، روییدن/ چشمهسار: جایی که چشمه های فراوان دارد، سرچشمه.
نکته های ادبی: بهاری و جاری: قافیه/ شو: ردیف/ مثل یک شاخه گل و مثل یک چشمه سار: تشبیه.
معنا و مفهوم: مانند شاخه گل، جوانه بزن (رشد کن) و مثل چشمه، در تلاش و حرکت باش.

زندگی بر تو میزند لبخند *** هست وقت شکفتنت امروز

واژه مهم: شکفتن: باز شدن غنچه، شکوفایی.
نکته های ادبی: زندگی به تو لبخند میزند: تشخیص و کنایه از خوشایند و آرام بودن زندگی (روی خوش نشان دادن زندگی).
معنا و مفهوم: زندگی به تو لبخند میزند (به روی تو میخندد)، اکنون زمانِ تلاش و شادابی (شکوفا کردن استعدادها) است.

بهتر از هر چه هست در دنیا *** با خدا راز گفتنت امروز

واژه مهم: راز: رمز، هرچیز پنهان و پوشیده.
نکته های ادبی: شکفتنت و گفتنت: قافیه/ امروز: ردیف.
معنا و مفهوم: راز و نیاز با خدا و عبادت کردن، از هرچه در دنیا هست، بهتر است.

 محمّدجواد محبّت ( 1322 ه.ش.):

متولّد کرمانشاه از معلّمان شاعر و اهل قلم است «رگبار کلمات» ، «کوچه باغ آسمان» و «با بالِ این پرنده سفر کن» از آثار اوست.