درس 3
دانش ادبی
واج آرایی (نغمۀ حروف)
همان طور که در سال گذشته خواندید، یکی از عناصر زیباسازی سخن، کاربرد «تکرار» در کلام است. آهنگ حاصل از این تکرار، گوش را می نوازد و بر موسیقی متن و تأثیر آن می افزاید.
نمونه های زیر را با هم می خوانیم: کشور ما، همواره سرزمین سنند فَر و فروغ و فرزانگی و فرهیختگی بوده است.
لبخند تو خلاصۀ خوبی هاست *** لَختی بخند، خندۀ گل زيباست
در عبارت و بیت بالا، حروف «ف، ر، خ» بیش از همه تکرار شده است. بهره گیری از تکرار حروف، کلام را دل نشین تر می سازد و سبب روشنی و رسایی سخن می شود. به تکرار یک حرف یا صدا (صامت و مصوت) در عبارت یا بیت، «واج آرایی» یا «نغمه حروف» گفته می شود. در زیر یک نمونه دیگر از واج آرایی ذکر می شود:
شب است و شاهد و شمع و شراب و شیرينی *** غنیمت است چنین شب که دوستان بینی
در این بیت، حرف «ش» بیش از بقیه تکرار شده است و زیبایی خاص ی را در بیت ایجاد نموده است.
نکته: هرگاه پسوند « ان / ی » به پایان واژه هایی نظیر «زنده، راننده، دونده، پرنده» افزوده شود، اینگونه نوشته می شوند «زندگی، رانندگی، دوندگان، پرندگان»
برچسب ها :
دوره متوسطه اولپایه هشتمفارسی هشتمفارسیدرسنامه و نکات مهمگام به گام فارسی هشتمنکات مهمفارسی هشتم درس3دانش ادبی