درس 4 

سفر شکفتن

موضوع و محتوا: غنیمت شمردن فرصتها، بهره گرفتن از زمان، تأکید بر گذرِ شتابان عمر، آموختن مهارتهای لازم برای داشتن زندگی بهتر، فراگیری مهارتهایی همچون: «خودآگاهی، ارتباط مؤثر، چیرگی بر احساسات و هیجانات، تصمیم گیری و تفکر خلاق»

حکیمی گفته است: «افسوس که جوان نمی داند و پیر نمی تواند»

واژه های مهم: حکیم: دانشمند/ افسوس: آه، دریغا.
نکته ادبی: تضاد (جوان، پیر)/ سجع: نمی داند، نمی تواند./ واج آرایی یا نغمه حروف (تکرار ن).
دانش زبانی: افسوس: شبه جمله است برای نشان دادن حسرت و اندوه و پشیمانی (به تنهایی یک جمله است.) / نهادها: حکیم، جوان و پیر.

در میان سخنان و پندهای بزرگترها، این عبارت زیاد به کار می رود: «ای کاش وقتی جوان بودیم، کسی به ما می گفت، چه کار کنیم تا در آینده وضع بهتری داشته باشیم»؛ یا اینکه «اگر کسی به من می گفت چه کار کنم، الآن حتماً وضع بهتری داشتم»

واژه های مهم: پند: نصیحت، اندرز/ وضع: حال، موقعیت/ الآن: اکنون/ حتماً: بی شک، یقیناً.

اگر در پاسخ به حرف آنها بگوییم:«ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است»، آه بلندی می کشند و می گویند: «هی! دیگر آن نیرو و انرژی جوانی در ما نیست.» راست هم می گویند. آنها فرصتهای زیادی را از دست داده اند. هر حرکت ثانیه شمار ساعت، ما را از فرصت هایی که در اختیارمان هست، دور می کند.

واژه های مهم: آه: آخ، وای، کلمه ای برای نشان دادن درد، رنج، حسرت و اندوه/ نیرو: توان، قدرت/ انرژی: نیرو، توان، قدرت، توانایی انجام کار/ فرصت: وقت، زمان، مجال/ حرکت: تکان، جنبش.
نکته ادبی: «ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است»: مَثَل و کنایه است از اینکه برای جبران، دیر نیست. دانش زبانی: آهِ بلند: ترکیب وصفی.

مبادا گذر شتابان عمر را مسخره بگیرید یا به حرف بزرگترهای تان گوش کنید و از تجربه های آنان، بهره نگیرید. اگر چنین کنید، پانزده یا بیست سال دیگر، به خود یا به دیگری خواهید گفت «ای کاش کسی را داشتم که ... »

واژه های مهم: مبادا: نباشد، نکند که، هرگز، شبه جمله برای دور کردن کسی از کاری./ گُذَر: عبور، گذشتن/ بهره: فایده، سود.

به پانزده یا بیست یا حتّی سی سال دیگر فکر کنید. با قدرت خیال خود به آینده بروید. چه تصوّری از آیندۀ خود دارید؟ حتماً در آن تصویر رؤیایی، به زندگی شیرین و موفّق می اندیشید. به شغل خوبی فکر می کنید که درآمدی عالی نصیب شما می کند. به احترام و اعتباری که برای خود کسب کرده اید، می اندیشید.

واژه های مهم: تصور: گمان، اندیشه، پندار/ موف ق: پیروز/ نصیب: بهره، سهم، قسمت/ احترام: بزرگداشت، حرمت داشتن، گرامی دانستن/ اعتبار: ارزش.
دانش زبانی: تصویر رؤیایی: ترکیب وصفی/ درآمدی عالی: ترکیب وصفی در نقش مفعول.

در نوجوانی، هرگز در خیال کسی نمی گنجد که در آینده به انسانی بی عاطفه و بداخلاق تبدیل شود. تصوّر همه از آینده یک زندگی آرمانی، منطقی و سرشار از عشق و عاطفه و انسانیّت است.

واژه های مهم: هرگز: هیچ وقت، اصلاً/ خیال: گمان، پندار، اندیشه، تصو ر/ بیعاطفه: نامهربان/ آرمانی: مطابق آرزو/ منطقی: از روی عقل و منطق/ سرشار: پُر، لبریز.

زندگی کردن به یادگیریِ اصول و روش هایی نیاز دارد. زندگی، یک سفر است. مدّت این سفر برای عدّهای کم و برای عدّهای دیگر طولانی و پُرفراز و نشی است. اگر همیشه خود را یک مسافر به حساب بیاوریم، باید ویژگی های یک مسافر دا می را در خود ایجاد کنیم و مهارتهای لازم را برای کم کردن دشواری های سفر و لذّت بخش کردن آن بیاموزیم.

واژه های مهم: اصول: جمع مکسر است (مفردِ آن: اصل)، ریشه ها، اصل ها، بنیادها/ / فراز: اوج، بلندی/ نشیب: سرازیری، پستی و پایینی/ دایمی: همیشگی/ ایجاد: به وجود آوردن/ مهارت: ماهر بودن، استادی/ دشواری: سختی.
نکته ادبی: تشبیه: زندگی، یک سفر است./ تضاد: «کم و طولانی» و نیز «فراز و نشیب».

وقتی شما میخواهید به کوهستان بروید، ابزار لازم برای کوهنوردی را همراه خود می برید. هرگاه بخواهید در مراسم مذهبی، مثل «دعای کمیل» یا «نماز جماعت» شرکت کنید ، خود را با آداب خاص و لباس مناس که حسّ و حال مذهبی شما را بالا برد، آراسته می سازید.

واژه های مهم: ابزار: وسیله/ آداب: جمعِ ادب، رسم ها و عادت ها/ خاص: ویژه، مخصوص/ آراسته: مرتب، زیبا شده، منظم.

سفر زندگی هم به مهارتهایی نیاز دارد که بدون آنها، زندگی آینده، پرمشقّت خواهد بود؛
مهارتهایی نظیر:
خودآگاهی: شناخت تواناییها، نیازها، استعدادها و ضعفهای خود
ارتباط مؤثّر: ارتباط درست و سنجیده با دیگران تصمیمگیری: تدبیر مناس در موقعیّتهای مهمّ زندگی
چیرگی بر احساسات و هیجانات: مهار احساسات گوناگون، مانند: عشق، خشم و نفرت، ترس و حتّی شادی
تفکّر خلاق: مهارت در کشف و نوآوری، جستوجوی راه حلهای جدید برای رویارویی با مشکلات.

واژه های مهم: مشقت: رنج و سختی/ نظیر: مانند، مثل/ استعداد: توانایی، کارآیی، شایستگی/ مؤثر: اثرگذار، پرنفوذ/ ارتباط: رابطه، پیوند/ سنجیده: حساب شده، درست، منطقی/ تدبیر: چاره اندیشی، اندیشیدن/ موقعیت: جایگاه، وضعیت/ چیرگی: غلبه کردن، پیروزی، مسلط شدن/ هیجان: شور، آشفته شدن، اضطراب/ مهار: کنترل، اَفسار، لِگام/ نفرت: تنفر، بیزاری/ خلاق: آفریننده، نوآور/ رویارویی: روبه رو شدن، مواجه شدن.
نکته های ادبی: تشبیه در ترکیب «سفرِ زندگی» زندگی به سفر تشبیه شده است./ عشق و نفرت: تضاد/ عشق، خشم، نفرت، ترس و شادی: مراعات نظیر.

ما میتوانیم با توکّل به پروردگار و تلاش بیشتر به این مهارت ها دست یابیم و زندگی خود را سرشار از طراوت و شادابی و شکوفایی کنیم.

واژه های مهم: توکل: کار خود را به خدا واگذاشتن/ طراوت: تازگی، شادابی، تر و تازه شدن.