معنی و مفهوم درس 9
رنج هایی کشیده ام که مپرس
این کار بی هیچ تأخیر و درنگی، بیرون از بیماری چند روزه و دو روز رحلتِ مادرم – رحمةالله علیه – که این شغل تعطیل شد، ادامه یافت.
معنی: این کار (نوشتن لغت نامه) بدون هیچ درنگ و مکث کردن، به غیر از چند روز بیماری و دو روزی که مادرم، که رحمت خداوند بر او باد، فوت کردند. ادامه داشت و لحظه ای تعطیل نشد.
مرا هیچ چیز از نام و نان به تحمّل این رنج سنگین جز مظلومیّت مشرق در مقابل ظالمین ستمکار مغربی وا نداشت.
معنی: من به خاطر نام و نان (شُهرت و مال و ثروت)، رنج بسیار نوشتن لغتنامه را تحمّل نکردم بلکه تحمّل این رنج به خاطر کم کردن مظلومیّت شرق در برابر ستمگران مغرب زمین بود.
درد عشقی کشیده ام که مپرس *** زهر هجری چشیدهام که مپرس
معنی: رنج عشقی را تحمّل کردهام که از آن سؤال نکن؛ زیرا نمیتوانم جواب بدهم و زهر جدایی نوشیدهام که از تلخی نتوان پرسید.
نکته ی آرایه ای: زهر هجر: تشبیه (هجر مانند زهر است.)
نکته ی دستوری: درد عشقی: مفعول / زهر هجری: مفعول
گشته ام در جهان و آخرِکار *** دلبری برگزیده ام که مپرس
معنی: زمان زیادی را در دنیا جست و جو کرده ام و عاقبت، دلبری را انتخاب کرده ام که نمی توان وصفش کرد.
بی تو در کلبه ی گدایی خویش *** رنج هایی کشیده ام که مپرس
معنی: بدون تو در خانه ی فقیرانه و بی رونق خودم، سختی های زیادی را تحمّل کردم که درباره ی آن، چیزی را ازمن نپرس.
نکته ی آرایه ای: کلبه ی گدایی: تشبیه (گدایی به کلبه، تشبیه شده است.)
نکته ی دستوری: مپرس: فعل نهی است. با فعل امر اشتباه نشود. / رنج هایی، مفعول است.
همچو حافظ، غریب در رهِ عشق *** به مقامی رسیده ام که مپرس
معنی: مانند حافظ، دور از وطن، روندهی راه محبّت شدم و به مقام و درجهای از عرفان رسیده ام که پرسیدنی نیست.
مفهوم: این مقام عرفانی، در وصف درنمی آید و قابل ادراک نیست.
پیام درس
این درس درباره ی مرد بزرگی چون دهخدا است. علی اکبر دهخدا برای نوشتن لغت نامه ی بزرگی که امروز در دستِ ما وجود دارد، رنج ها و سختی های بسیاری را تحمّل کرد. آخر هم با کوله باری از درد و رنج به جهان باقی شتافت.
برچسب ها :
پایه ششمششم دبستانششم ابتداییششمفارسی ششمفارسیمعنی و مفهوممعنی شعررنج هایی کشیده ام که مپرس